Blogs, Legal
Exit-scenario’s: hoe om te gaan met patstellingen in een BV
6 september 2018
|
door CLAWS
|
- Inleiding
Tijdens het ondernemen kan verschil van inzicht over beleid ontstaan tussen de aandeelhouders. Dit kan uitmonden in een patstelling. In een vorig blog hebben we hier al eerder over geschreven. Niet elk conflict kan worden vermeden, maar het vooraf opstellen van ‘spelregels’ in een aandeelhoudersovereenkomst kan helpen om in conflictueuze situaties de schade voor de BV beperkt te houden.
- Exit-scenario’s: waarom?
Het is van belang om goede afspraken te maken over zaken die mis kunnen gaan. Denk hierbij disfunctioneren van een van de aandeelhouders/bestuurders en (onvoorziene) afwezigheid. Het is mogelijk om van te voren exit-scenario’s te kwalificeren. Je spreekt dan vooraf af wat de gevallen zijn waarin onder welke voorwaarden een aandeelhouder zijn aandelen al dan niet verplicht verkoopt. Dit helpt om in een conflictueuze situatie zo snel mogelijk om te zetten in een voor de BV niet onnodig beschadigende situatie door het volgen van het scenario zoals dat vooraf in de aandeelhoudersovereenkomst is afgesproken. Hierdoor is de kans op escalatie van het conflict kleiner.
- Voorbeelden van exit-scenario’s
Hieronder staan enkele veelvoorkomende voorbeelden van exit-scenario’s. In §4 wordt beschreven wat in een aandeelhoudersovereenkomst kan worden opgenomen ten aanzien van onderstaande situaties en wat de gevolgen daarvan zijn.
Scenario 1: verkoop aandelen
Een van de aandeelhouders heeft er geen zin meer in zich voor de onderneming in te zetten. Hij vindt het mooi geweest en kan zijn aandelen voor een goede prijs verkopen aan een derde. De overige aandeelhouders zien dit helemaal niet zitten, zij hoopten op een duurzame samenwerking. Een nieuwe aandeelhouder komt volgens hen de onderneming niet ten goede.
Scenario 2: verkoop van onderneming
Een derde partij doet een bod op alle aandelen van de BV. Aandeelhouder 1 (60% van de aandelen) wil graag overgaan tot verkoop, want het is een gunstig bod. Aandeelhouder 2 (40% van de aandelen) ziet niet zoveel in een verkoop en wil graag de aandelen behouden.
Scenario 3: overlijden
Een van de aandeelhouders komt te overlijden. De aandelen gaan dan vaak over op de nabestaanden van de overleden aandeelhouder, waardoor er ineens 3 extra aandeelhouders bij kunnen komen, bijvoorbeeld de vrouw en 2 meerderjarige kinderen van de overledene.
- Gevolgen van exit-scenario’s
De exit is een belangrijk onderdeel van de aandeelhoudersovereenkomst. Met een exit-regeling wordt de situatie dat een aandeelhouder uit wil of moet treden geregeld. Hierbij komen onder andere de volgende elementen kijken: aanbiedingsplicht, waardering van de aandelen en strafkorting.
a. Algemene aanbiedingsplicht, waardering van aandelen
Een aanbiedingsplicht ziet op de plicht van een aandeelhouder om zijn of haar aandelen eerst aan te bieden aan mede-aandeelhouders als hij over wil gaan tot verkoop van (een deel van) zijn aandelenpakket. Aan een aanbiedingsplicht wordt vaak een waarderingsclausule toegevoegd. In een dergelijke clausule wordt de wijze van waardering ( = de koopprijs) van de aandelen bepaald. Stel dat een aanbiedingsplicht inclusief waarderingsclausule overeengekomen, dan betekent dit voor scenario 1 het volgende. De aandeelhouder die zijn aandelen wil verkopen zal de aandelen eerst moeten aanbieden aan de mede-aandeelhouders. De mede-aandeelhouders kunnen, indien zij dit willen, tegenover de vooraf afgesproken waarderingswijze de aandelen overnemen. De verkopende aandeelhouder kan zijn aandelen dus niet zonder meer aan een willekeurige derde kunnen verkopen.
b. Bijzondere aanbiedingsplicht, good/bad leaver en strafkorting
In de statuten en/of aandeelhoudersovereenkomst kunnen partijen ook een bijzondere aanbiedingsplicht opnemen. Dit zijn situaties waarin aandeelhouders verplicht zijn om hun aandelen aan te bieden. Daarnaast kan een good/bad leaver-bepaling worden opgenomen. Een dergelijke bepaling beïnvloedt de verkoopprijs van de aandelen. Tot slot kan een strafkorting ertoe leiden dat de vertrekkende aandeelhouder als ‘straf’ minder geld krijgt voor zijn aandelen vanwege het feit dat hij vertrekt. Hieronder enkele voorbeelden.
Als een van de aandeelhouders komt te overlijden, dan kan in de aandeelhoudersovereenkomst worden afgesproken dat de erfgenamen van de aandeelhouder een aanbiedingsplicht hebben. Dit betekent dat zij de aandelen aan de overige aandeelhouders moeten aanbieden tegenover een bepaalde prijs. Dit betekent voor scenario 3 dat de vrouw en de twee meerderjarige kinderen van de overleden aandeelhouder verplicht de aandelen aan de overige aandeelhouders moeten aanbieden. Hiervoor krijgen zij uiteraard wel een vergoeding. Het is niet zo dat zij de aandelen gratis aan de overige aandeelhouders over moeten dragen. Vaak staat in de aandeelhoudersovereenkomst dat in zulke situaties een externe waarderingsdeskundige de aandelen zal waarderen.
In een aandeelhoudersovereenkomst kan een bad leaver-bepaling opgenomen worden bij een onvrijwillig vertrek. Zo’n bepaling leidt ertoe dat de koopprijs van het aandelenpakket gelijk is aan de vooraf afgesproken formule minus een overeengekomen ‘strafkorting’. Dit wordt bijvoorbeeld afgesproken in situaties als in scenario 1 waarbij de uittredende aandeelhouder geen zin meer heeft of er gewoonweg mee wil stoppen. Een dergelijke afspraak kan ook worden gemaakt als sprake is van disfunctioneren van een aandeelhouder. Een good leaver-bepaling leidt ertoe dat de aandelen gewoon kunnen worden verkocht tegenover de vooraf bepaalde waardering. Een good leaver-bepaling zorgt er dus voor dat de verkoopprijs van het aandelenpakket van de uittredende aandeelhouder gelijk is aan de uitkomst van de vooraf overeengekomen waarderingsclausule zonder ‘strafkorting’.
c. Specifieke afspraken: drag along/tag along
In een aandeelhoudersovereenkomst kan tevens worden afgesproken dat een (meerderheids)aandeelhouder de andere (minderheids)aandeelhouder kan dwingen zijn aandelen aan een geïnteresseerde derde aan te bieden in geval van verkoop van de onderneming, zodat de geïnteresseerde derde alle aandelen in handen krijgt. Dit heet een drag along-regeling. Een variant hierop is de tag along-regeling waarbij een minderheidsaandeelhouder het recht heeft om zijn aandelen tegen dezelfde voorwaarden te verkopen als de meerderheidsaandeelhouder. Beide regelingen worden vaak opgenomen in een aandeelhoudersovereenkomst. Dit betekent voor scenario 2 dat aandeelhouder 1 bij verkoop van de onderneming aandeelhouder 2 zou kunnen verplichten tot het verkopen van zijn aandelen. Aandeelhouder 2 kan zijn aandelen verkopen tegenover dezelfde voorwaarden als waaronder aandeelhouder 1 zijn aandelen kan verkopen.
- Conclusie
Er zijn tal van ongewenste situaties die kunnen leiden tot een conflict. Het merendeel van de geschetste situaties kan vooraf in kaart worden gebracht waardoor de aandeelhoudersovereenkomst voorziet in een plan van aanpak. Het opnemen van exit-scenario’s en daaraan verwante regelingen is maatwerk. Schakel daarom een jurist van Claws in voor een op maat gemaakte aandeelhoudersovereenkomst.
Geen reactie's