In dit blog geven we een overzicht van de rechten en plichten van een bestuurder van een BV. Dit blog is geschreven voor de ondernemer die al verder heeft nagedacht over zijn ondernemingsvorm en heeft gekozen voor een BV.
- Juridisch kader en structuur
Binnen een BV geldt een duidelijk onderscheid tussen eigendom (aandeelhouderschap) en bestuur. In beginsel zijn deze rollen volledig gescheiden. Een aandeelhouder hoeft namelijk niet óók bestuurder te zijn. Tegelijkertijd is het bestuur niet altijd eveneens aandeelhouder. Doordat de rollen gescheiden zijn geldt voor elk van de rollen aparte regels.
De bestuurder is voornamelijk benoemd om de belangen van de BV te beschermen. De rol van de aandeelhouders is financieren, waardoor zij inspraak krijgen met betrekking tot belangrijke zaken die de onderneming aangaan zoals inspraak bij fusies en overnames.
De BV is gereguleerd middels het volgende juridische framework:
– De wet, voornamelijk Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek;
– De statuten, oftewel de grondwet van je BV. De statuten bevatten de naam, het doel van de BV en allerhande andere bepalingen over eigenaarschap, aandelen, kapitaal, de algemene vergadering van aandeelhouders, het bestuur, financiële aangelegenheden, ontbinding en opheffing;
– Optioneel via verdere contracten, bijvoorbeeld via de overeenkomst van een BV met een bestuurder (vaak ook wel managementovereenkomst genoemd). - Benoeming, schorsing en ontslag van bestuurder
In de wet staan bepalingen over het benoemen van bestuurders. Ook in de statuten kunnen hierover bepalingen worden opgenomen. Kortweg beschikt de Algemene Vergadering van Aandeelhouders (hierna: AVA) over de bevoegdheid om een bestuurder te benoemen. Deze bevoegdheid is als volgt samen te vatten:
– De AVA bepaalt het aantal bestuurders en stelt hun bevoegdheden vast. Het minimum aantal bestuurders is één.
– De AVA benoemt een bestuurder en kan hem of haar op elk moment schorsen of ontslaan. Deze bevoegdheid ligt exclusief bij de AVA, tenzij bijvoorbeeld een ander orgaan hiertoe bevoegd is gemaakt via de statuten.
– Let op: bij meerdere bestuurders kan de ene bestuurder de andere bestuurder dus niet ontslaan!
– Een benoemd bestuurder moet geregistreerd worden bij de Kamer van Koophandel (hierna: KvK). Een ontslagen bestuurder dient direct uit te worden geschreven bij de KvK om te voorkomen dat de bestuurder de BV in rechte kan blijven vertegenwoordigen.
– De AVA stelt de salariëring van de de bestuurder vast alsmede bijkomende arbeidsvoorwaarden in een managementovereenkomst. - Plichten, taken en verantwoordelijkheden
Volgens de wet (en vaak de statuten) is de bestuurder algemeen gezegd belast met de bedrijfsvoering van de BV. In zijn taken en verantwoordelijkheden dient de bestuurder daarom te allen tijde de belangen van de BV te beschermen. Dit betekent dat de bestuurder zelf een belangenafweging dient te maken bij elk besluit dat hij neemt, om zo te waarborgen dat een bepaald besluit al dan niet in overeenstemming is met de belangen van de BV.
De taken van de bestuurder kunnen onder andere de volgende zijn:
– Dagelijkse leiding van de BV;
– Verzekeren van het naleven van de wet- en regelgeving en statuten;
– Het onder andere bijhouden van alle belangrijke besluitvorming van het bestuur en de AVA, het inroepen van vergaderingen wanneer dat vereist is en het voorzitten van de AVA;
– Financieel beleid voeren, zoals het betalen van belastingen en goed ingevoerd blijven over de financiële positie van de BV;
– Het besturen van de BV en het ondertekenen van contracten;
– Het insturen van relevante gegevens en bescheiden ten behoeve van het Handelsregister van de KvK. - Besluitvorming en bevoegdheden
Het besluitvormingsmodel in het BW is tweeledig. Binnen een BV zijn de taken verdeeld over de twee belangrijkste organen van de BV, namelijk de AVA en het bestuur. In beginsel heeft de AVA alle bevoegdheden, tenzij in de statuten anders is bepaald. Daarin kan bijvoorbeeld staan dat bepaalde bevoegdheden aan het bestuur toekomen in plaats van aan de AVA. Het bestuur leidt de BV en vervult haar taak naar het belang van de BV. Het is dus niet zo dat het bestuur enkel en alleen de belangen van de AVA moet behartigen. Tot slot is het nog mogelijk dat er andere organen zijn binnen de BV die ook beslissingsbevoegdheid hebben, zoals de ondernemingsraad of een raad van commissarissen. Laatstgenoemde kan de bevoegdheden van de AVA inperken.
Daarnaast kan het volgende van toepassing zijn met betrekking tot de besluitvormingsprocedure:
– Binnen de AVA kunnen specifieke regelingen omtrent stemmen van toepassing zijn.
– Binnen het bestuur heeft elke bestuurder 1 stem. Een bestuurder mag niet meebeslissen over besluitvorming in het geval hij een tegenstrijdig belang heeft bij die besluitvorming. Zo mag de bestuurder zich bij besluitvorming niet verrijken ten koste van de BV.
– Besluiten omtrent winstuitkering worden genomen door de AVA, maar het bestuur moet een dergelijk besluit goedkeuren. - Representatie en beperkingen van de bestuurder
In beginsel heeft een bestuurder de volledige bevoegdheid tot het binden van de BV, tenzij er sprake is van een twee-handtekeningenstelsel. Hiervan is sprake als bestuurders afspreken – middels een twee handtekeningen-clausule – dat het alleen mogelijk is om de BV te binden als ze allebei akkoord gaan. Een bestuurder mag daarnaast een of meer personen procuratie verlenen om zo de BV te vertegenwoordigen. Een procuratie is een volmacht die het mogelijk maakt dat de BV wordt vertegenwoordigd door een ander dan de bestuurder(s). Degene die deze taak bekleedt wordt ook wel procuratiehouder genoemd. Als er sprake is van een volledige procuratie, dan is de procuratiehouder bevoegd om hetzelfde te doen als de procuratie-gever. Bij een beperkte/bijzondere procuratie wordt de procuratie bepaald door de statuten of de tekst behorend bij de procuratie. Dat dit van belang is, blijkt uit het feit dat – zoals al eerder genoemd – de bestuurder die zijn bevoegdheid te buiten gaat, persoonlijk aansprakelijk is: zie de paragraaf hierna.
Let op: De AVA benoemt de bestuurder, maar de bestuurder benoemt een procuratiehouder! - Aansprakelijkheden
Een fundamenteel gegeven met betrekking tot een BV is dat bestuurders beschermd worden tegen persoonlijke aansprakelijkheden. Dit komt doordat het vermogen van de BV strikt gescheiden is van eventuele privévermogens. Laatstgenoemde is bij bijvoorbeeld een eenmanszaak anders, waar je zowel zakelijk als prive 100% aansprakelijk bent. Deze genoemde ‘immuniteit’ kan echter beperkt zijn. De wet onderscheidt de volgende categorieën van aansprakelijkheid:
– Aansprakelijkheid, al dan niet gezamenlijk met de BV, tegenover derden zoals financiers bij kennelijk onbehoorlijk bestuur.
– Persoonlijke aansprakelijkheid van de bestuurder tegenover de BV in geval van onbehoorlijke taakvervulling.
– Aansprakelijkheid van de bestuurder tegenover derden, zoals financiers, bij een onrechtmatige daad.
– Aansprakelijkheid van de BV tegenover derden indien de BV heeft bijdragen aan de schijn van vertegenwoordigingsbevoegdheid van een persoon die niet bevoegd is om de BV te vertegenwoordigen.
Kennelijk onbehoorlijk bestuur is de meest voorkomende aansprakelijkheid. Volgens de wet is het bestuur drie jaar voorafgaand aan een mogelijk faillissement aansprakelijk voor de schulden van de BV, mits deze schulden zijn ontstaan doordat de bestuurder zijn taken heeft verwaarloosd. De wet en de jurisprudentie geven de volgende voorbeelden van kennelijk onbehoorlijk bestuur:
– Het niet deponeren van de jaarrekening bij de KvK. In het geval dat dergelijke cijfers niet zijn gedeponeerd en de BV gaat failliet, dan wordt kennelijk onbehoorlijk bestuur verondersteld.
– Wanneer het bestuur een winstuitkering door de BV op initiatief van de AVA goedkeurt, terwijl het bestuur wist of kon weten dat de BV dat niet kon betalen. Dit is de zogenaamde uitkeringstoets.
– Het plegen van fraude of daaraan gelieerde strafbare feiten.
– Het nemen van extreem risicovolle financiële besluiten zonder deugdelijke voorbereiding.
Een bestuurder die kennelijk onbehoorlijk bestuur wordt verweten heeft de mogelijkheid zich te verweren, bijvoorbeeld door proberen te bewijzen dat hij niet persoonlijk verantwoordelijk is en aanvoeren dat er serieuze contra-maatregelen zijn genomen om de gevolgen van het onbehoorlijke bestuur te voorkomen. Laatstgenoemde verweer gaat niet vaak op: zeker niet bij een enkele bestuurder. - Een raad van bestuur
Een BV kan, zoals al eens naar voren is gekomen, ook meerdere bestuurders hebben die dan tezamen het bestuur vormen: de raad van bestuur. In dat geval kan het zo zijn dat er meerdere personen bevoegd zijn tot het vertegenwoordigen van de BV en het tekenen van contracten.
De positie van de individuele bestuurder in een raad van bestuur is anders dan die van de alleenstaande bestuurder:
– De taken en aansprakelijkheden van meerdere bestuurders verenigd in een bestuur hebben een collectief karakter. Dit houdt in dat in beginsel alle individuen aansprakelijk zijn voor de prestaties van het gehele bestuur.
– Elke bestuurder heeft in principe 1 stem tijdens een bestuursvergadering van de raad van bestuur.
– In het bestuur geschiedt besluitvorming via een absolute meerderheid van stemmen (50% + 1), tenzij andere afspraken zijn gemaakt.
– In het geval dat de bestuursvergadering uitmondt in een stemming waarin bijvoorbeeld 4 voor en 4 tegen zijn, dan beslist in beginsel de AVA. Hier kun je andere afspraken over maken.
NB: In geval van een raad van bestuur is het wenselijk om een bestuursreglement op te stellen waarin de verantwoordelijkheden, taken en bijkomende regelingen in vast worden gelegd.
Disclaimer:
Aan de tekst in dit blog kunnen geen rechten ontleend worden. Wij kunnen geen garantie bieden betreffende de volledigheid van bovenstaande, noch aansprakelijk gesteld worden voor de schade, die, al dan niet rechtstreeks, het gevolg is van het gebruik van dit blog.
Sorry, het is niet mogelijk om te reageren.